Tôn giả A Nan - Người thị giả tận tuỵ của Đức Phật

Ảnh minh hoạ: Tôn giả A Nan xin nước từ cô gái cùng đinh

Sự tận tụy bền bỉ, lòng tôn kính sâu sắc và sự kính mến chân thật mà Tôn giả A Nan đã thể hiện đối với Đức Bổn sư với tư cách là một người thị giả, một người bảo vệ, một người thư ký mẫu mực, một người trợ lý, hay là một người đồng hành có thể sẽ không bao giờ phai được khi xã hội loài người vẫn đang còn hiện hữu. Tôn giả A Nan là ví dụ tốt nhất để mô tả về những thắc mắc kiểu như làm thế nào để một người nên hầu hạ một vị thầy, làm thế nào để chăm sóc một vị thầy, và làm thế nào để chiến thắng sự ủng hộ của vị thầy đó.

Có rất nhiều bài học có thể được rút ra từ Đức Phật và Tôn giả A Nan so với những người hầu hạ thiếu đi lòng kính mến đối với những vị thầy của họ, và những người thầy thiếu đi sự quý mến đối với những người hầu hạ mình.  

Khi chúng ta xem Đức Phật với tư cách là một vị Thầy, một nhà lãnh đạo, một người thủ lĩnh, hay là một nhà quản lý, chúng ta có thể khẳng định một cách dứt khoát rằng, không có một vị thầy vĩ đại, một thủ lĩnh vĩ đại, một nhà lãnh đạo vĩ đại, hay một nhà quản lý tài ba nào đã từng được sinh ra trong thế giới loài người giống như Đức Phật.

Lòng thương tưởng tuyệt đối của Tôn giả A Nan đối với Đức Phật đã khẳng định rằng chỉ có một bậc siêu xuất, một bậc Thánh nhân mới có thể đảm đương được những công việc như thế.

Sự mỏi mệt dần dần theo năm tháng, hay sự giảm sút lòng tôn kính đối với một vị thầy, một nhà lãnh đạo sau nhiều năm đồng hành và phục vụ là một trở ngại thường xuyên diễn ra. Tuy thế, sự tận tụy, lòng tôn kính và sự trung kiên của Tôn giả A Nan đối với Đức Thế Tôn trong suốt 25 năm đồng hành lại liên tục được phát huy và thăng tiến mà không có một chút giảm sút hay mệt mỏi nào. Điều này chỉ có thể diễn ra đối với một bậc thánh nhân, một con người vĩ đại với những đức tính hoàn hảo, một con người cao thượng trong thế giới của nhân loại.

Tôn giả A Nan là người đệ tử được nhắc đến nhiều nhất trong số các đại đệ tử của Đức Phật. Với tất cả những nét đẹp đẽ và thanh cao của mình, Tôn giả A Nan được mô tả là chỉ đứng sau Đức Phật. Những phẩm chất cao quý có được đó là từ khi sinh ra, Tôn gia A Nan đã sở hữu một nét đẹp thanh tú vương giả. Thân Tôn giả như được tỏa sáng với ánh sáng màu hoàng kim.

Catuttha Nipāta - Manorathapūrani đã mô tả như sau:

“Tôn giả A Nan có một thân tướng trang nghiêm trong mọi phương diện. Tôn giả là người có sức quyến rũ rất lớn. Ai nhìn thấy cũng đều hoan hỷ. Tôn giả là người tinh thông. Tôn giả là điểm son trong hàng Tăng chúng của Đức Phật”.

Tôn giả A Nan đã khóc như một đứa trẻ vào thời điểm đức Thế tôn sắp nhập Niết bàn là một tình tiết làm lay động lòng người. Người đọc không chỉ quan tâm đến cuộc đời của Đức Phật, mà còn là cuộc đời của Tôn giả A Nan. Chi tiết đau buồn này được biết đến rộng rãi trong tất cả những người con Phật, cùng với chính tôn giả A Nan.

Tôn giả A Nan là một trong những con người đặc biệt nhất tô điểm cho lịch sử nhân loại bằng những đóa hoa giới đức thơm ngát. Có thể thấy rằng, hình ảnh Tôn giả A Nan đã được phản ảnh rộng rãi trong Tam tạng kinh điển Phật giáo.

Thích Vạn Năng
(còn tiếp)